Welk project verdient het om nog eens uitgebreid over na te praten? Werkvoorbereider Eddie van den Berg kiest met enige schroom voor de renovatie van de Pandhof van de Utrechtse Dom: “Een binnentuin met 23 plantvakjes. Je denkt misschien: wat is daar nou aan. Maar zoals dat vaker gaat, bleek de wens uiteindelijk groter en complexer dan de eerste aanvraag. En de locatie is fantastisch.”
Zonder de historische plek tekort te willen doen, leek het verzoek van Universiteit Utrecht in eerste instantie geen project dat de boeken in zou gaan als memorabel Newae-materiaal. Eddie: “De oorspronkelijke vraag vanuit de universiteit was heel simpel: even de binnentuin opknappen. De laatste jaren was de klad in het onderhoud gekomen en had de buxusmot nogal huisgehouden. Toen we het plan technisch gingen uitwerken, bleken er echter steeds meer aanpassingen van belang. Daarmee zijn we aan de slag gegaan. Dat is ook onze meerwaarde: niet even vijftig nieuwe planten bestellen, maar altijd verder kijken.”
Bier en kippen
De Pandhof is onderdeel van het Academiegebouw van de Universiteit van Utrecht. Vroeger was het de verbinding tussen de Domkerk en het Groot Kapittelhuis. Lange tijd was onduidelijk aan wie de Pandhof toebehoorde. Daarom maakten omwonenden gebruik van de plek: ze plantten er notenbomen en dronken er bier, hielden er kippen en sloegen er oude wagens op. Uiteindelijk werden de bomen gekapt en verloren omwonenden het recht van doorgang. Sindsdien heeft de Universiteit Utrecht de hof in haar bezit. De Pandhof is vrij toegankelijk en zeer de moeite waard, vertelt Eddie: “Het is echt een bijzondere plek. Het ligt verstopt, midden in het centrum van Utrecht, van buitenaf zie je niks. Ik kan iedereen aanraden er eens te gaan kijken.”
Hij vertelt enthousiast over de metamorfose die de plek in 2021 heeft ondergaan: “De vormgeving moest gelijk blijven en een grote prunus moest blijven staan. Verder is alle beplanting vervangen. Hortulanus Gerard van Buiten van de Botanische Tuinen maakte het plan voor de beplanting. Die is sterk en zo uitgekiend dat het hele jaar door bloeiende planten te zien zijn. We hebben gekozen voor de aanleg van een beregeningssysteem met tijdschakelaar, om voor de bewatering niet afhankelijk te zijn van de inspanningen van een groep vrijwilligers. Om het ontwerp toekomstbestendig te maken moesten ook de kasseien worden versterkt en in oude glorie worden hersteld. We hebben de bestrating vastgelegd met een soort mortel, om te voorkomen dat het uitspoelt bij hevige buien. Bovendien hebben we de fontein grondig gereinigd en de tuin rolstoelvriendelijk gemaakt.”
Eddie van den Berg
Werkvoorbereider“Dat is onze meerwaarde: niet even vijftig nieuwe planten bestellen, maar altijd verder kijken.”
Nieuwe manier van werken
Voor wat op het eerste gezicht een eenvoudige opdracht leek, werden uiteindelijk drie verschillende aannemers betrokken: een voor de beregening, een voor de aanleg van de beplantingen en het onderhoud en een voor de bestrating. Allemaal partijen met een specialisatie in erfgoed. Over de rol van Newae in dit geheel, is Eddie duidelijk: “Wij brengen die partijen bij elkaar, zijn de verbinders. We organiseren de diverse vragen, werken het ontwerp technisch uit en begeleiden de uitvoering. En als we zien dat het goed gaat, écht goed, dan stappen we er weer uit.”
Inmiddels werkt Eddie ruim drie jaar bij Newae, maar in de beginfase van dit project was hij deze manier van werken nog niet gewend: “Van wat ik kende ging het zo: er is een project, daar zit een doelstelling aan vast en daar moeten we zo snel en goed mogelijk naartoe. Een technische benadering. Bij Newae draait het om samenwerken, afspraken maken, verbinden. Het is een werkwijze die bij me past. We zien dat je, met het oppakken van de sociale kant, andere en betere dingen kan bereiken. Dat is moeilijk uit te leggen, dat moet je zien gebeuren.”
Geduld
Toevallig had hij er laatst nog een interessant gesprek over met een collega: stellen we de klant niet te veel vragen? Eddie: “Dat kan soms misschien wat overdreven lijken, maar dat doen we omdat we de vraag heel goed willen begrijpen. We willen iets goeds maken, nooit zomaar iets.” Hoe dan ook leverde de aanpak van de Pandhof een zeer tevreden klant op: “We kregen meteen een volgende opdracht.”
Was er ook nog iets wat minder soepel ging? “De grootste uitdaging was om zo efficiënt mogelijk te werken, op een openbare plek midden in Utrecht. De aannemers moesten met bepaalde werkzaamheden op elkaar wachten, maar wel tegelijkertijd aan het werk kunnen. Dat vroeg dus om een goede organisatie en strakke planning.” En ten slotte vraagt het veel geduld om de planten de komende jaren te laten groeien voordat we het resultaat in volle glorie kunnen aanschouwen: “Maar als de tuin straks volgroeid is moet de Pandhof weer minstens zo mooi zijn als vroeger. En ook nog eens buxusmot- en toekomstproof.”